Cách đây khá lâu, có một bạn đọc tên Lan nào đó (chắc không phải bạn Lân đang comment rất nhiều trên website chúng tôi các ngày gần đây, vì bạn đã nói thế, và bạn cũng hài hước hơn, viết comment mà thường chêm các emoticon vào, trông rất vui mắt!) đã viết cho chúng tôi như sau, có lẽ bạn ấy quá lo ngại các độc giả sẽ không đủ phân biện để phân biệt được vàng thau lẫn lộn, và muốn bảo vệ Theosophy chính thống, loại bỏ những quyển sách ăn theo:

“Trong mục Theosophia trên web site minhtrietmoi.org có quyển Vị Chân sư (The Initiate) của Cyril Scott. Quyển sách này là 1 loại sách bịa đặt kiếm tiền, viết nhăng nhít về các Chân sư (Chân sư mà hút thuốc, và lái xe tốc độ cao!). Sách không có giá trị gì hay, mà lại còn thần thánh hóa đám cưới của tác giả Scott như 1 nhiệm vụ thiêng liêng, trong khi sau này khi người ta xem xét kỹ vấn đề thì thấy rằng về sau cả 2 cũng ly thân luôn! Như vậy, những quyển sách của Scott không những không có giá trị, mà còn gây tác hại rất nhiều cho những người tưởng rằng nó là sách Theosophy chân chính. Vì vậy, tôi đề nghị quý anh/ chị loại bỏ bộ sách này khỏi website.

Các quyển Hành trình một linh hồn, Vòng tái sinh, Con đường lành bệnh… cũng là những quyển sách đáng ngờ. Nếu chưa xác định được đúng hay sai, thực hay giả, tôi đề nghị nên để riêng qua 1 phần “Sách khác” hay gì đó, không nên để lẫn vào những sách chính thống của Theosophy.”

Và bạn đã comment gay gắt trên website này, gọi (hoặc tôi có thể nói là ‘mắng’ được không?) Mary Lutyens tác giả của ba quyển sách về cuộc đời của Krishnamurti là:

Mary Lutyens viết dối trá. Những gì Lutyens viết về sự ngớ ngẩn của bà Besant khi bà nói về những chuyện điểm đạo lần 4, lần 5 là hoàn toàn không thể tin được.

Như vậy, toàn bộ quyển sách của Lutyens là không thể tin được.

Thực tế bà Besant chẳng mắc huyễn cảm nào, mà đơn giản là Lutyens nói láo!
Giữa 1 đệ tử cao cấp như bà Besant và 1 người vô danh viết sách ăn tiền thì ai đáng tin hơn?

Ái chà, Cyril Scott, được xem là “cha đẻ của Âm nhạc hiện đại nước Anh” (theo Wikipedia), chắc không phải nghèo và thiếu danh tiếng để viết láo kiếm tiền như thế. Và cũng tội cho website thân hữu www.phungsutheosophia.org đã cất công dịch bộ ba “The Initiate” sang tiếng Việt mà lại mang tiếng xấu như trên!

Bạn ấy nói Chân sư gì mà lại hút thuốc và lái xe tốc độ cao. Chúng tôi sực nhớ, bà Blavatsky ngày xưa dường như hút thuốc khá nặng, có hình chụp Bà và Ông Olcott với giỏ thuốc kế bên. Ông Olcott có kể lại trong hồi ký của Ông là bà Blavatsky hút thuốc liền tay, và quấn thuốc rất khéo (ngày xưa chắc phải hút thuốc tự tay quấn lấy, không có thuốc gói như bây giờ). Chẳng những Bà hút thuốc, bà còn bày cho Ông Sinnett tặng cho Chân sư Morya một tẩu thuốc khi Ông ngõ lời muốn tặng cho đức Morya một món quà! ^[1] Đương nhiên, bà hút thuốc vì những lí do riêng của Bà mà chúng ta chỉ phỏng đoán phần nào.

Có chuyện Cyril Scott kết hôn với rồi li thân, chúng tôi không nghiên cứu nhiều và cũng không biết, nhưng điểm đạo đồ kết hôn và li hôn ‘hà rầm’, chắc chẳng phải chuyện chi lớn. Bà Alice A. Bailey, bà Annie Besant …

Tuy nhiên, năm 1933 ông C.W. Leadbeater có viết một bài viết về quyển “Vị Chân Sư trong thời đen tối”, xin trích dịch như sau^[2]:

This is the third of a series of books which began some years ago with a volume ‘The Initiate’. This third volume has more story in it, and there is a distinct Theosophical flavour in many of the conversations. It is evident that the writer is well acquainted with our ideas, and he mentions both Madame Blavatsky and our President (Dr. Besant) in a respectful and appreciative manner.

Đây là phần thứ ba của một loạt các cuốn sách đã bắt đầu một vài năm trước với một tập “The Initiate”. Tập 3 này có nhiều câu chuyện hơn trong đó, và đậm nét Thông Thiên Học trong nhiều cuộc đàm thoại. Rõ ràng là tác giả đã quen với những ý tưởng của chúng ta, và ông đề cập đến cả Bà Blavatsky và Chủ tịch của chúng ta (Tiến sĩ Besant) một cách tôn trọng và đánh giá cao.

The point which is arousing some controversy is that he has a good deal to say about Krishnaji also, with much of which I cannot quite agree, though there is some truth in it. He seems to think that Krishnaji has failed in his mission, has been largely left to himself, and will soon be superseded by a female teacher, who is to draw the whole world into her train. I do not know anything about this lady, but I do not consider that Krishnaji is a failure. I admit that some of his statements have been inaccurate, a little fanatical, and not always tactfully put; but he is doing a difficult and important piece of work to the best of his ability.

Vấn đề gây ra một số tranh cãi là tác giả có nhiều điều để nói về Krishnaji, trong đó có nhiều điều tôi không thể đồng ý, mặc dù có một số sự thật trong đó. Ông dường như nghĩ rằng Krishnaji đã thất bại trong sứ mệnh của mình, gần như bị bỏ rơi, và sẽ sớm bị thay thế bởi một nữ huấn sư, người sẽ thu hút cả thế giới vào đoàn tàu mình. Tôi không biết gì về người phụ nữ này, nhưng tôi không nghĩ rằng Krishnaji là một thất bại. Tôi thừa nhận rằng một số tuyên bố của Krishnaji là không chính xác, một chút cuồng tín, và không phải lúc nào cũng đưa ra một cách khéo léo; nhưng Krishnaji đang làm một công việc khó khăn và quan trọng nhất trong khả năng của mình.

I do not know the name of the author of this book; there was a persistent rumour that Bishop Wedgwood was the Initiate, and Sir Cyril Scott the pupil; that story, however, is explicitly denied in this volume. It is clear that the author belongs to a certain group of students, one of whom (a certain Mr. Bryan Ross) has recently written a book which he has entitled ‘Through the Eyes of the Masters’, which will probably also attract some attention. It contains several chapters, each of which is supposed to have been written or dictated by one of the Masters. There is nothing harmful in them, though they do not “ring true,” and are hardly up to the level one would expect. They are accompanied by nine illustrations, intended to be portraits of our Masters; some of them are quite good faces, but they emphatically do not resemble those Great Ones whom we know so well. I cannot recommend that book, because the portraits are all wrong, and I doubt the alleged authorship, though I fancy the writer fully believes in his own impressions and visions.

Tôi không biết tên tác giả của cuốn sách này; có một tin đồn dai dẳng rằng Đức Giám mục Wedgwood là Vị điểm đạo đồ, và Cyril Scott là người đệ tử; câu chuyện đó, tuy nhiên, rõ ràng bị phủ nhận trong tập này. Rõ ràng là tác giả thuộc về một nhóm sinh viên nhất định, một trong số đó (một ông Bryan Ross nào đó) gần đây đã viết một cuốn sách có nhan đề ‘Qua con mắt của các Chân sư’, cũng có thể thu hút sự chú ý. Nó chứa đựng một vài chương, mỗi chương được cho là đã được viết ra hoặc chỉ ra bởi một trong những Chân sư. Không có gì có hại trong đó, mặc dù chúng không nói lên sự thật, và khó đạt đến mức mà người ta mong đợi. Nó đi kèm với chín minh họa, nhằm phác họa chân dung các Chân sư của chúng ta; một số trong chúng là những khuôn mặt khá tốt, nhưng chúng dứt khoát không giống với những Đấng Cao Cả mà chúng ta biết rất rõ. Tôi không thể khuyên bạn về cuốn sách này, bởi vì tất cả chân dung là sai, và tôi nghi ngờ tác giả bị cáo buộc, mặc dù tôi nghĩ rằng người viết hoàn toàn tin vào những ấn tượng và tầm nhìn của riêng mình.

But ‘The Initiate in the Dark Cycle’ is different; it reminds me in some ways of Mr. Sinnett’s novel ‘Karma’; there are many nice passages in it, and I think on the whole it will do more good than harm. Read the book and form your own judgment.

Nhưng Vị Điểm đạo đồ trong thời Mạt pháp’ là khác hẳn; nó nhắc lại cho tôi theo một số cách nào đó cuốn tiểu thuyết “Karma” của ông Sinnett; có nhiều đoạn văn đẹp trong đó, và tôi nghĩ rằng trên tổng thể nó sẽ tốt hơn là làm hại. Bạn hãy đọc sách và phán xét cho chính bạn.

Nếu Ông C.W. Leadbeater đã kết luận rằng “Vị Chân Sư” có nhiều đoạn văn đẹp trong đó, và tôi nghĩ rằng trên tổng thể nó sẽ tốt hơn là làm hại, chắc bạn Lan nào đó sẽ thôi mắng là “bịa đặt kiếm tiền, viết nhăng nhít về các Chân sư”.

Còn chuyện bạn ấy ‘mắng’ Mary Lutyens dối trá và nói láo ăn tiền vì dám kể chuyện bà Besant tuyên bố 7 vị La hán trong hội Thông Thiên Học, về 12 tông đồ. Chúng tôi cũng chẳng biết chi nhiều về Mary Lutyens, cũng chẳng sùng bái bà như các bậc đại đức. Chỉ biết bà là người bình thường, chẳng có thần thông, nhãn thông, điểm đạo đồ gì cả, chỉ là người viết lại câu chuyện của Krishnamurti theo những gì bà thu thập được qua bài viết, báo chỉ, thư từ, chuyện kể, và bà có ghi lại nguồn của các tư liệu của bà. Bây giờ mà đi tìm những bài báo và thư từ trên thật là mò kim đáy biển. May mắn là thời đại Internet ngày nay cung cấp cho ta cách truy tìm được những tư liệu quí đó, và chúng tôi có trích lại trên website bài báo gốc của tạp chí Theosophist năm 1925, trong đó có nguyên văn bài phát biểu của bà Besant trước Hội Ngôi Sao Phương Đông, đúng như bà Mary Lutyens đã trích:

He has already chosen them, but I have only the command to mention seven who have reached the stage of Arhatship, which seems to be the occult status for the small circle of His immediate disciples and messengers to the world. The first two, my brother Charles Leadbeater and myself, passed the great Initiation at the same time together because of our future work together, at the time that I became President of the TS. Our younger brothers here, who were living through the stages, as it were, of discipleship, at certain points have passes the four great Initiations and others were welcome a little later by the King as among His Arhats and one will be a few days later. They are, first: one whom you know, I think, well, that disciple of beautiful character and beautiful language, C. Jinrajadasa, who must be known to very many of you, and to know him is to love him. My brother Leadbeater and myself were of course present at this Initiation, and also at that of Krishnaji and welcomed the new addtitions to our band. Then my brother, George Arundale, whose consecration as Bishop was necessary, as the last step of his preparation for the great fourth step of Initiation; and my brother, Oscar Kollerstrom, not so well known, perhaps, to you, but beloved for his character and his wisdom by all who know him well, as I am thankful to say I do; and then on whom I have called my daughter, Rukmini Arundale, this Indian girl of a glorious past, will be one in a few days, who, hearing the call of her Master very , very early in life, will be the Rishi Agasthya’s messenger to the women and young ones in India, taking up a large part of the work there I have been carrying on for years. Young in body, yet she is old in wisdom and in will power; “child of the indomitable will” is her welcome in the higher worlds.

Ngài [đức Christ] đã chọn, nhưng tôi được lệnh chỉ công bố tên của 7 vị đã đạt quả vị La hán…Hai vị đầu là huynh C.W. Leadbeater và tôi, đã trải qua kỳ điểm đạo lớn đó cùng một lúc, vào thời điểm mà tôi trở thành Hội trưởng Hội Thesosophia. Các huynh đệ trẻ tuổi hơn ở đây, đang trải qua Con Đường Đệ tử, và cũng đã trải qua bốn kỳ điểm đạo. Đó là … C. Jinaradasa, người đệ tử có phẩm chất và ngôn từ cao đẹp … Huynh Leadbeater  và tôi dĩ nhiên đã hiện diện trên cõi trung giới trong buổi lễ đó, và cũng trong buổi lễ của Krishnamurti… Kế đến là huynh đệ George… Kế đến là Oscar Köllerström … và cuối cùng là người mà tôi gọi là con gái của tôi, Rukmini Arundale, … trẻ trong thể xác nhưng già dặn trong minh triết và ý chí, “đứa con của ý chí không thể khuất phục” là lời chào đón em đến thế giới cao cả…

Đây là hình chụp các trang trong trong quyển sách in lại của tạp chí Theosophist tháng 10-12 năm 1925 có phát biểu trên:

Và đây là đoạn của đức DK viết về các tuyên bố trên:

Không biết những ý tưởng nầy có thể làm cho ý niệm về điểm đạo hữu ích hơn và thực tế hơn với bạn hay không? Bất kỳ một cuộc điểm đạo nào không diễn giải ra bằng những hành động trong cuộc sống đời thường đều không ích lợi cho việc phụng sự và về cơ bản là không thực. Chính vì những diễn giải phi thực tế của mình mà Thánh đoàn đã phủ nhận Hội Theosophia như là tác nhân của mình trong giai đoạn hiện tại. Trước khi Hội nhấn mạnh một cách buồn cười về các cuộc điểm đạo và các đạo đồ, trước khi Hội xem các đệ tử tập sự như là các Điểm Đạo đồ thực thụ, Hội đã làm nhiều điều tốt. Tuy nhiên Hội đã không nhận ra sự tầm thường và không nhận thức được rằng không ai có thể “được điểm đạo” và trải qua các cuộc khủng hoảng nầy mà không trước đó đã thể hiện một sự hữu ích to lớn và một khả năng trí tuệ được trui rèn. Điều nầy không nhất thiết phải có trong kỳ điểm đạo thứ nhất, nhưng trong lần điểm đạo thứ hai phải thể hiện được một nền tảng bằng cuộc đời hiến dâng và một quyết tâm bước vào việc phụng sự thế giới. Và cũng phải có sự khiêm tốn cũng như sự nhận thức được bản tính thiêng liêng trong tất cả mọi con người. Với các yêu cầu nầy các vị được gọi là điểm đạo đồ của Hội Theosophia (ngoại trừ bà Annie Besant) không đáp ứng được. Tôi sẽ không nhắc đến điều nầy nếu họ không thể hiện một cách tự phụ và tạo ra các ảo tưởng cho quần chúng.

Và đây là phát biểu của bà Besant mà bà Bailey có nhắc đến trong Hồi Ký của Bà:

Cách đây vài năm, Đức Chúa nói với Trường mà tôi là người Phụ Trách bên ngoài, ba dòng hoạt động được đặc biệt mong muốn trong việc chuẩn bị cho sự xuất hiện của Ngài. Một trong số đó là một hình thức đặc biệt của Ki Tô Giáo mà bạn biết là Nhà thờ Công giáo Tự do; đó là khởi đầu của một phong trào lớn mà tôi sẽ nói với bạn trong giây lát. Tiếp theo, giáo dục người trẻ, và đào tạo họ cho nhiệm vụ của họ trong cuộc sống; và thứ ba là Free-Masonry – Hội Tam Điểm thừa nhận phụ nữ, bởi vì trong huyền học không thể bị bịt kín cửa vì giới tính. Chúng tôi gọi nó là Maconnerit mixte trong tiếng Pháp; ở Anh chúng tôi gọi nó là Co Masonry. Và có một hoặc hai nghi thức lớn khác của Masonry ít được biết đến với thế giới bên ngoài hơn là Masonry thông thường, sẽ thu hút tất cả quặng chặt chẽ với nhau và trở thành một đại diện tuyệt vời của Cung 7 bắt đầu đi vào quản lý thế giới. Vì, như bạn biết, tất cả các Cung lớn đều tham gia vào cuộc cai trị thế gian. Tất cả các tôn giáo, tất cả mọi thứ trên thế giới, cho thấy, như màu sắc, của màu sắc của Cung.

Some years ago the Lord said to the School of which I am the Outer Head, that three lines of activity were especially wanted in the preparation of His coming. One of them was a special form of Christianily that you know as the Liberal Catholic Church; that is the beginning of a great movement of which I will tell you in a moment. Next, the education of the young, and the training of them for their duties in life; and the third was that form of Free-Masonry which admits women, because in occultism there is no shutting out because of sex. We call it in French Maconnerit mixte ; in England we call it Co Masonry. And there are one or two other great rites of Masonry less well known to the outer world than the ordinary Masonry, which will draw all ore closely together and become one great representation of the Seventh Ray, which is beginning to come into the governing of the world. For, as you know, all the great Rays take part, one after another in the ruling of the world. All religions, all things in the world, show, as it were, the colour of that Ray.

Một giai đoạn xu hướng thần thông mạnh mẽ đã lan khắp Hội do những lời tuyên bố về thần thông của Ông Leadbeater và việc ông chi phối Bà Besant quá mức bình thường. Hậu quả vụ tai tiếng (scandal) của ông Leadbeater vẫn còn gây nhiều bàn tán. Những lời tuyên bố của Bà Besant về Krishnamurti làm cho Hội bị chia rẽ nặng nề. Các mệnh lệnh đưa ra từ Adyar, dựa trên những điều mà người ta tuyên bố là các mệnh lệnh của một vị Chân sư gởi cho Ngoại trưởng Bí giáo, nói rằng mọi hội viên Hội Thần Triết phải giúp vào một hay cả ba loại công việc — Công tác Tam Điểm, Công tác Phụng sự và một phong trào giáo dục. Nếu không làm thế thì người hội viên sẽ bị xem là không trung thành, không quan tâm đến những lời yêu cầu của các Chân sư, và là một nhà Thần Triết xấu. [Trích Tự truyện chưa hoàn tất]

(Còn tiếp)

1. A few items of special interest may be noted in these brief letters. One is the reference to Sinnett’s gift of a pipe to Morya. HPB said— and it may have been she who suggested to Sinnett that he obtain such a gift for the Mahatma—that Morya smoked what is known as a water pipe, or hookah, the bowl of which is “coolated,” or placed in water. Somewhere HPB refers to the “soft, burble-burble of M’s pipe.” Anyone who has seen or, more especially, heard the sound of some one smoking a hookah will agree with HPB’s description. Reflections on an Ageless Wisdom: A Commentary on The Mahatma Letters to AP Sinnett của Joy Mills, trang 91 ↑
2. https://theosophists.org/library/books/leadbeater-review-of-krishnamurti-in-intitiate-book/ ↑